Oι Γιουρούκοι της Ελλάδας. Οι Γιουρούκοι της νήσου Λέσβου.

Οι Γιουρούκοι ή “Γιουρούκηδες” ή “Γιουρούκια”: ήταν νομαδικός λαός από τη Μικρά Ασία που κατοικούσε και στη Λέσβο. Ήρθαν στο νησί ως έποικοι μετά την κατάληψη του από τους Οθωμανούς το 1462. Δεν είχαν τζαμιά και οι γυναίκες τους δεν φορούσαν φερετζέ. Οι Γιουρούκηδες έμεναν σε σκηνές στις δασικές περιοχές, κυρίως στους πρόποδες του Ολύμπου, και ήταν ξυλοσχίστες, υλοτόμοι ή κατασκεύαζαν ξύλινα είδη οικιακής χρήσης, μάζευαν και πωλούσαν δαδί κ.ο.κ. Δεν ήταν Μωαμεθανοί αλλά Σιίτες, διατηρούσαν ιδιαίτερα έθιμα, είχαν πολλές προλήψεις και δοξασίες, και είχαν ξεχωριστό γλωσσικό ιδίωμα. Είχαν αναπτύξει κοινωνικές σχέσεις με τους ντόπιους, συμμετείχαν στα τοπικά πανηγύρια, και προσέφεραν αφιερώματα στους αγίους των χωριών. Οι Γιουρούκοι εγκατέλειψαν τη Λέσβο με την υποχρεωτική ανταλλαγή των πληθυσμών το 1923.Μεταφέρθηκαν στη Μικρά Ασία, όταν τους παραχωρήθηκε γη και έγιναν γεωργοί. Ο αποχωρισμός τους από τους Λεσβίους έγινε με δάκρυα στα μάτια. «Φεύγοντας αφιέρωσαν ένα μουλάρι στην Παναγία της Αγιάσου, για να έχουν καλό κατευόδιο»( σελ. 161-162 του βιβλίου).

Ο συγγραφέας έψαξε την υπάρχουσα και αποδελτίωσε μια σειρά από εκτενή κείμενα ή και επιμέρους αναφορές που φωτίζουν το θέμα του. Χώρισε το υλικό του σε τρία βασικά κεφάλαια: στο πρώτο βρίσκουμε: Το Τουρκικό κράτος, Η καταγωγή των Τούρκων, Οι εθνότητες της Τουρκίας. Το δεύτερο κεφάλαιο έχει τίτλο Ελλάδα και Γιουρούκοι: Θράκη και Γιουρούκοι, Μακεδονία και Γιουρούκοι, Θεσσαλία και Γιουρούκοι, Μικρά Ασία και Γιουρούκοι. Στο τρίτο κεφάλαιο αφού δίνεται μια σύντομη επισκόπηση της προϊστορίας και της ιστορίας της Λέσβου, παρουσιάζεται η σχέση των Γιουρούκων με τη Λέσβο και εκτίθενται 10 γραπτές και προφορικές μαρτυρίες που καταδεικνύουν τη σχέση αυτή. Ιδιαίτερη αναφορά γίνεται για την «παρουσία» των Γιουρούκηδων στα καρναβάλια της Λέσβου και της Θεσσαλονίκης.