Ερωτήσεις-απαντήσεις στην προφορική επικοινωνία

Το βιβλίο αυτό αποτελεί τον τρίτο τόμο της σειράς "Μελέτες για τον Προφορικό Λόγο" του Ινστιτούτου Νεοελληνικών Σπουδών (ΙΝΣ) και είναι αφιερωμένο σε ένα θεμελιακό συστατικό της γλωσσικής διεπίδρασης, την ερωταπόκριση. Απαρτίζεται από πραγματολογικά προσανατολισμένες έρευνες που επικεντρώνονται σε ποικίλες όψεις των ερωτήσεων και απαντήσεων στον καθημερινό λόγο (κυρίως σε συνομιλίες ή τηλεφωνικές συνδιαλέξεις μεταξύ προσώπων με σχέση οικειότητας, στο Β΄ Μέρος) ή στη χρήση τους κάτω από θεσμικές περιστάσεις επικοινωνίας (σε τηλεοπτικές συνεντεύξεις/συζητήσεις και στη διδακτική διαδικασία, στο Γ΄ Μέρος). Βασική τους επιδίωξη είναι να φωτίσουν τις λειτουργίες των ερωταποκρίσεων σε συνάρτηση με τη μορφή και τη δομή τους, απαντώντας σε ερωτήματα, όπως: πώς επηρεάζεται η απάντηση από τον σχεδιασμό της ερώτησης (τα μορφοσυντακτικά, προσωδιακά κ.ά. χαρακτηριστικά της), ποιος είναι ο ρόλος των ερωταποκρίσεων σε συγκεκριμένα κειμενικά είδη (π.χ. Αφήγηση) ή δραστηριότητες (π.χ. αξιολόγηση), ποιες είναι οι διεπιδραστικές τους συνέπειες και ποιες οι επιπτώσεις του εξωγλωσσικού συμφραστικού πλαισίου στην αλληλουχία της ερώτησης-απάντηση.

Οι εργασίες που δημοσιεύονται εδώ έρχονται να συμβάλουν στην πρόσφατη διεθνή έρευνα πάνω στο ζήτημα των πράξεων που πραγματοποιούνται με μια ερώτηση και τις συνθήκες διαφοροποίησής τους. Η έρευνα αυτή διεξάγεται τα τελευταία χρόνια κυρίως από τη σκοπιά της Ανάλυσης Συνομιλίας, η οποία καταστατικά εκλαμβάνει το πυρηνικό ζεύγος της ερώτησης-απάντησης (και γενικότερα, τη χρήση της γλώσσας) ως κοινωνική δραστηριότητα, συνδέοντάς το με την ανισοκατανομή της γνώσης μεταξύ των συνομιλούντων ατόμων και τη διαχείρισή της στην επικοινωνία. Οι θεωρητικές παραδοχές, τα κεντρικά ζητήματα και τα βασικά πορίσματα των σχετικών ερευνών εξετάζονται από την ειδική επί του θέματος των ερωταποκρίσεων, καθηγήτρια M.-L. Sorjonen, στο εισαγωγικό άρθρο του τόμου (Α΄ Μέρος).

Με τον τρόπο αυτό, οι επιμέρους μελέτες για την ελληνική μπορούν να προσεγγιστούν μέσω ενός συνεκτικού θεωρητικού πλαισίου, χωρίς απαραίτητα οι ίδιες να το ασπάζονται. Επιπλέον, δίνεται η δυνατότητα τα ευρήματά τους να ενταχθούν σε ένα διαγλωσσικό πλέγμα και να αποτιμηθούν στη βάση της καθολικότητας ή μη των έως τώρα συμπερασμάτων για τις ερωτήσεις-απαντήσεις σε άλλες γλώσσες.

Η επιμελήτρια του τόμου είναι ομότιμη καθηγήτρια του Α.Π.Θ.