Η αρχή της αλληλεγγύης στην έννομη τάξη της Ευρωπαϊκής Ένωσης

Η αντιμετώπιση της κρίσης χρέους Κρατών-μελών της Ευρωζώνης, η διαχείριση της προσφυγικής κρίσης αλλά και η απάντηση της Ένωσης στα πρόσφατα τρομοκρατικα κτυπήματα έφεραν στο επίκεντρο του πολιτικού και νομικού διαλόγου την αρχή της αλληλεγγύης και την θέση, που αυτή κατέχει στην διαδικασία της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης γενικότερα και στην ενωσιακή έννομη τάξη ειδικότερα. Η έναρξη της συζήτησης αυτής, πάντως, συνέπεσε με τη θέση σε ισχύ της Συνθήκης της Λισαβόνας, που κάνει για πρώτη φορά στο ρυθμιστικό επίπεδο των Συνθηκών μια εκτεταμένη χρήση του όρου αλληλεγγύη τόσο στο πλαίσιο των αρχών, των αξιών και των στόχων όσο και στο πλαίσιο επιμέρους τομέων πολιτικής της Ένωσης.

Η μελέτη διευρευνά αρχικά το εννοιολογικό περιεχόμενο της αλληλεγγύης στην πλαίσιο της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης και τις σχέσεις του με συναφείς έννοιες, όπως είναι, μεταξύ άλλων, αυτές της πίστης, της καλόπιστης συνεργασίας, της αμοιβαιότητας, της αμοιβαίας εμπιστοσύνης και της ευθύνης. Κατόπιν, με δεδομένη την εκτεταμένη χρήση της έννοιας στις Συνθήκες εξετάζεται το πεδίο εφαρμογής της αλληλεγγύης στην έννομη τάξη της Ένωσης και ο τρόπος που αυτή εκδηλώνεται κάθε φορά σε επί μέρους τομείς πολιτικής. Τέλος, προσεγγίζεται η νομική φύση της αρχής. Αποτελεί θεμελιώδη ή καταστατική αρχή της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης ή γενική αρχή του ενωσιακού δικαίου ή, απλώς, ένα ιδεώδες με ασαφή και προγραμματικό χαρακτήρα;