Άδενδρες πλατείες

Ο Μπάμπης Ζαφειράτος γεννήθηκε στην Αθήνα το 1949. Το 1977 παρουσιάζει ποιήματά του στο Καλλιτεχνικό Πνευματικό Κέντρο ΩΡΑ. Δημοσιεύει στα Νέα και στα περιοδικά Τραμ και Τομές. Μέλος της Θεατρικής Ομάδας Χολαργού (1980-1989), γράφει επιθεωρήσεις και το σπονδυλωτό έργο Είδωλα. Συνσκηνοθετεί, σκηνογραφεί και παίζει. Στίχους του μελοποιεί ο Πάνος Τσαπάρας, για τον δίσκο Homo Socialis και για προσωπικό δίσκο του Δημήτρη Ψαριανού (1986). Συνυπογράφει το σενάριο και διαβάζει κείμενά του στη μικρού μήκους ταινία Κασκαντέρ (1991) του πρόωρα χαμένου συγγραφέα Παντελή Πασχαλίδη, και μαζί μεταφράζουν Μπομπ Ντύλαν για αφιέρωμα της ΝΕΤ. Ιδέες του εικονογραφεί ο Ανδρέας Ζαφειράτος (Φεστιβάλ Κόμικς Βαβέλ, 1997, 1998, 1999). Οικονομικός αναλυτής σε πετρελαϊκή εταιρεία (1977-2009), γράφει και εκδίδει το συνδικαλιστικό (και όχι μόνο) έντυπο Παλμός. Επιμελήθηκε βιβλία των εκδόσεων Δίαυλος και κατασκεύασε τρεις ιστοσελίδες, με δουλειά του και με τα έργα του Α.Ζ. από το 1990 ως το 2004.

Οι άδεντρες Πλατείες καλύπτουν τριάντα τρία χρόνια και αναπτύσσονται σε εννιά (9) ενότητες. Είναι μια διαδρομή από την έρημη εποχή της χούντας, με την έκρηξη της Νομικής και του Πολυτεχνείου (Τα Πουλιά, 1972, Από Τη Ζωή Των Αγαλμάτων, 1973-74) μέχρι τα ρημαγμένα τοπία του καιρού μας (Ο Θάνατος Κοιτάζει Με Τα Μάτια Μας, 2001-05). Από τις άγονες μέρες του στρατού (άσματα Για Τους Ταξιδιώτες Των Τρένων, 1974-76) ως τις ακατοίκητες νύχτες του μετέπειτα βίου μας (Σε Κοινή Θέα, 1978-80, Οι Λέξεις, 1982). Στις ενδιάμεσες στάσεις (Μικρή Εβδομάδα, 1977, Με Δυο Φεγγάρια, 1983-85, Τυφλός Προσκυνητής, 1985-87), 34 ερωτικά μικρά ποιήματα και χαϊκού φωτίζουν τις "αθέατες ρωγμές μας" και τα "κρυφά της νιότης μας σημάδια" που μας κρατάνε ζωντανούς. Η ποίηση του Ζαφειράτου (ο οποίος ανήκει ουσιαστικά στη γενιά του ''70) λιτή, χαμηλόφωνη και τρυφερή είναι στο σύνολό της βαθιά ερωτική, ακόμα και στα με σαφές πολιτικό περιεχόμενο ποιήματα. Είτε όταν στους πρώτους στίχους της συλλογής αναζητά την "ερμητικά κλεισμένη στη σιωπή" ελευθερία, είτε όταν λίγο μετά κουβεντιάζει με τον καπετάνιο Άρη, είτε όταν "στο τέλος μένει" στη μονότονη καθημερινότητα, με τα "χέρια της / να οσμίζονται / τα δάκρυα του λαγού / πίσω απ'' τους θάμνους". Είτε ακόμα και όταν, τριάντα χρόνια αργότερα, σε μια αθέατη ζωή με το θάνατο θέαμα, βλέπει το φεγγάρι του Ιράκ να χαϊδεύει με παράπονο "το σχήμα της ερήμου". Κι εμείς, σαν την Ξυλόσομπα στο ομότιτλο ποίημα, "Ό,τι γλυτώσει απ'' τη φωτιά / το καίμε μέσα μας / τις χιονισμένες ώρες ενός χρόνου". O Μανόλης Αναγνωστάκης έλεγε: "Δεν μπορεί να είναι κανείς ερωτικός ποιητής ξεχνώντας το πολιτικό πλαίσιο εκείνης της εποχής". Της κάθε εποχής, θα συμπληρώναμε. Προσθέτοντας ακόμα ότι δεν μπορεί να μην συμβαίνει και το αντίθετο. Και τότε, οι άδεντρες Πλατείες της ζωής μας, όπως στο λιτό εξώφυλλο με την εικόνα του Ανδρέα Ζαφειράτου, ίσως βλαστήσουν. ΔΕΙΓΜΑ ΓΡΑΦΗΣ: ΣΚΙΕΣ. Στα κοιλώματα της νύχτας / κουλουριασμένες σε χαρτόκουτα / -δωμάτια που περίσσεψαν / απ'' τις συσκευασμένες μας ανέσεις. / Στα φανάρια των δρόμων / -πράσινο της απόγνωσης / και της ελπίδας κόκκινο. / Στους προσφυγικούς καταυλισμούς / -πίσω απ'' τη λάμψη ενός βεγγαλικού. / Θρηνούν αδάκρυτες. / Ανοίγουνε ολημερίς / στον ύπνο μας λαγούμια. / Αλήθεια, πόσο γρήγορα γεμίζουμε / τους αφιλόξενους διαδρόμους της Ευρώπης. ΞΥΛΟΣΟΜΠΑ. Γυμνά τοπία / όλως διόλου απρόσιτα / στη χειμωνιάτικη ομίχλη. / Οι επαρχιακοί σταθμοί / αλλάζουν ουρανό / βαθιά χωμένοι μες στη λάσπη. / Ό,τι σωθεί απ'' την πλημμύρα / ξοδεύεται στους τέσσερεις ανέμους. / Ό,τι γλυτώσει απ'' τη φωτιά / το καίμε μέσα μας / τις χιονισμένες ώρες ενός χρόνου.