Το νομικό καθεστώς των πυρηνικών όπλων και η Συνθήκη Απαγόρευσής τους

Η υιοθέτηση της Συνθήκης για την Απαγόρευση των Πυρηνικών Όπλων το 2017 και η θέση της σε ισχύ το 2021 αποτελούν αναμφισβήτητα ένα ιστορικό γεγονός. Η δημιουργία ενός διεθνούς συμβατικού εργαλείου, το οποίο για πρώτη φορά πραγματεύεται τη συνολική και ολοκληρωμένη απαγόρευση των πυρηνικών όπλων, όπως και τις συναφείς με αυτά δραστηριότητες, συνδέεται με το αναφαίρετο δικαίωμα τόσο των τωρινών όσο και των μελλοντικών γενεών να ζήσουν σε ένα υγιές και ειρηνικό περιβάλλον.

Το παρόν έργο, αξιοποιώντας πρωτίστως νομικά εργαλεία και λαμβάνοντας παράλληλα υπ’ όψιν τη στενή εξάρτηση του Διεθνούς Δικαίου από την πολιτική και τις διεθνείς σχέσεις, επιχειρεί να καταδείξει τη σημασία και τη δυναμική της νέας Συνθήκης. Στο πλαίσιο αυτό εξετάζεται το σύνολο των νομικών παραμέτρων που αφορούν την κατοχή και χρήση των πυρηνικών όπλων υπό το πρίσμα των κανόνων του Διεθνούς Δικαίου, με έμφαση στο Διεθνές Ανθρωπιστικό Δίκαιο και το Δίκαιο Χρήσης Βίας. Ιδιαίτερα σημαντική στην προσπάθεια αυτή είναι η ανάλυση του υφιστάμενου δικαιικού πλαισίου, όπως έχει διαμορφωθεί από διεθνείς συμφωνίες, από τη νομολογία διεθνών δικαστηρίων, καθώς και από μια σειρά κοινώς αναγνωρισμένων αξιών, προτύπων και αρχών.

Η μελέτη εστιάζεται στην αξιολόγηση του κανονιστικού περιεχομένου της Συνθήκης για την Απαγόρευση των Πυρηνικών Όπλων μέσω της κατ’ άρθρο ερμηνείας της, στη σχέση της με άλλες Συνθήκες, όπως με τη Συνθήκη Μη Διάδοσης των Πυρηνικών Όπλων και τη Συνθήκη της Βορειοατλαντικής Συμμαχίας (ΝΑΤΟ), ενώ ιδιαίτερη αναφορά γίνεται στη συμβολή της ως προς τη δημιουργία ενός διεθνούς εθιμικού κανόνα απαγόρευσης της ανάπτυξης, κατοχής και χρήσης πυρηνικών όπλων, κατά το πρότυπο άλλων όπλων μαζικής καταστροφής.