Εκτός εαυτού

Νοµίζω πως, αν µπορώ ακόµη να µιλήσω σε ένα «εµείς», στο οποίο να συµπεριλαµβάνω και τον εαυτό µου, µιλάω σε όσους από µας ζούµε κατά κάποιον τρόπο εκτός εαυτού, είτε µε ερωτικό πάθος είτε µε ψυχικό πόνο ή µε πολιτική οργή. Judith Butler, Undoing Gender Ποιος σου λέει ποιος είσαι; Το µυθιστόρηµα της Σάσα Μαριάννα Ζάλτσµαν, «ασυµβίβαστο και µε την καλύτερη έννοια πολιτικό», µιλάει για την ταυτότητα αλλά και για την ασίγαστη λαχτάρα για ζωή. Είναι ένα βιβλίο για την ιστορία του εικοστού αιώνα και τις απτές συνέπειές της στον εικοστό πρώτο. Αφηγείται την ιστορία τεσσάρων γενεών µιας οικογένειας, τον καλυµµένο αντισηµιτισµό της Σοβιετικής Ένωσης και των πρώτων µετασοβιετικών χρόνων, την οδύσσεια της µετανάστευσης και της ελπίδας για µια καλύτερη ζωή, στην πατρίδα και στην ξένη χώρα, και κυρίως την ιστορία των πολύ νέων µελών της, που δεν ξέρουν πού ανήκουν, αν έχει νόηµα να ανήκουν κάπου. Είναι µαζί από την πρώτη µέρα. Τα δίδυµα αδέρφια, η Αλίσσα και ο Άντον. Σ’ ένα µικρό διαµέρισµα στη Μόσχα των µετασοβιετικών χρόνων τραβάνε το ένα τις µπούκλες του άλλου καθώς οι γονείς τους ορµούν ο ένας στον άλλον. Αργότερα, στη δυτικογερµανική επαρχία, κυκλοφορούν στους διαδρόµους του κτιρίου υποδοχής προσφύγων και µπαίνουν στα ξένα δωµάτια για να κλέψουν τσιγάρα και να µυρίσουν µπουκαλάκια µε αρώµατα. Κάποια χρόνια µετά, όταν η Αλίσσα παρατάει τις σπουδές µαθηµατικών για να αφοσιωθεί στις προπονήσεις του µποξ, ο Άντον εξαφανίζεται χωρίς να αφήσει ίχνη πίσω του. Ώσπου µια µέρα φτάνει µια κάρτα από την Κωνσταντινούπολη – δε γράφει λέξη, δεν έχει αποστολέα. Η Αλίσσα τότε θα βρεθεί στην πολύβουη, διχασµένη πόλη του Βοσπόρου, όπου υπάρχουν κοµµάτια της οικογένειάς της και της ιστορίας της, σε αναζήτηση του αδερφού της. Όσο περισσότερο θα ερευνά, τόσο λιγότερο νόηµα θα βγάζει για όλα, για τη µητρική γλώσσα, την πατρίδα, το «φύλο»...