Ερμής ο Τρισμέγιστος

Η αναθεώρηση του ζητήματος περί των ανταγωνιστών του χριστιανισμού είναι ένα από τα πιο επίκαιρα ζητήματα της ιστορικής επιστήμης του καιρού μας, η οποία διαθέτει επί πλέον για τη λύση του πολύ πληρέστερο υλικό σε σχέση με προηγούμενες εποχές. Οι πάπυροι που βρέθηκαν τον τελευταίο καιρό σε τόσο σημαντικό αριθμό, καθώς και άλλα συγγενικά τους τεκμήρια, μας επιτρέπουν να βγάλουμε συμπεράσματα για ένα άγνωστο ή ελάχιστα γνωστό στους προγενεστέρους μας πεδίο.




Δεν συμφωνεί με άλλους μελετητές των αρχαίων θρησκειών ο Πολωνο-ρώσος καθηγητής Θαδαίος Ζελίνσκι (1859-1944) σχετικά με την προέλευση και τη σημασία των ερμητικών διδασκαλιών. Δεν δέχεται ότι η πηγή τους είναι από το λατρευτικό χώρο του αιγυπτιακού θεού Θωδ, που με το συρμό του συγκρητισμού είχε εισαχθεί στον ελληνικό κόσμο ως Ερμής Τρισμέγιστος. Το έμβρυο του ερμητισμού, λέει ο Ζελίνσκι, πρέπει να το αναζητήσουμε στην πατρίδα του Ερμή, την Αρκαδία. Χώρα όχι ειδυλλιακή, όπως την ήξεραν οι ρομαντικοί του 18ου αιώνα, αλλά σκληρή και αφιλόξενη για τους κατοίκους της, οι οποίοι τρέφονταν με βελανίδια. Εκεί άρχισε να διαμορφώνεται η ιδέα της κατάβασης στον Αδη -μέσω των νερών και της καταβόθρας της Στυμφαλίας λίμνης- και της επανάκαμψης. Εκεί λειτουργούσε ως ψυχοπομπός ο Ερμής. Δεν αρνείται την επαφή του ερμητισμού με την Αίγυπτο ο Ζελίνσκι, αλλά ισχυρίζεται ότι η αμφίδρομη επιρροή ξεκίνησε από την Ελλάδα. Ταξιδευτές και κυνηγημένοι από τη σκληρή χώρα τους καθώς ήταν οι Αρκάδες, διέδωσαν παντού τις δικές τους δοξασίες, οι οποίες στάθηκαν απέναντι στο χριστιανισμό, αλλά τελικά νικήθηκαν από αυτόν. Μια μελέτη που αξίζει την προσοχή μας, αφού διαφέρει τόσο πολύ από τις κυριαρχούσες απόψεις.