Ο Νίκος Σκαλκώτας και η ευρωπαϊκή παράδοση των αρχών του 20ού αιώνα

Το έργο του Νίκου Σκαλκώτα δεν είναι δυνατόν να κατανοηθεί πλήρως και σε βάθος, εάν δεν ληφθούν
υπόψη τα μουσικά δρώμενα του πρώτου μισού του 20ού αιώνα και ιδιαίτερα τα κινήματα του εξπρεσιονισμού και του νεοκλασικισμού. Μέσα από τα κείμενα του παρόντος βιβλίου, επιχειρείται υπό μορφή συμπυκνωμένη και συνοπτική, αρχικά, μία ιστορική και μουσικολογική τοποθέτηση του έργου του, στο πλαίσιο της μουσικής των συνθετών της λεγόμενης Δεύτερης Σχολής της Βιέννης,
ακολούθως διερευνώνται οι εξπρεσιονιστικές και νεοκλασικές τάσεις του δια μέσου της σύγκρισης δύο συγκεκριμένων έργων μουσικής δωματίου, όπως είναι η "Σονατίνα για βιολί και πιάνο αρ. 4" (1935) και η "Σονατίνα για τσέλο και πιάνο" (1949) και τέλος μέσα από τη λεπτομερή ανάλυση του πρώτου μέρους της προαναφερθείσας "Σονατίνας για βιολί και πιάνο" επιχειρείται μια προσπάθεια διαύγασης όλων εκείνων των χρησιμοποιούμενων τεχνικών σύνθεσης, οι οποίες χαρακτηρίζουν συνολικά το έργο του και δια μέσου των οποίων αναδεικνύεται η μουσική του ιδιοφυΐα.

Η περίπτωση του Νίκου Σκαλκώτα, όσο και να ακούγεται υπερβολικό, είναι μοναδική στη μουσική του πρώτου μισού του 20ού αιώνα, αφού αφενός υπήρξε ο μόνος συνθέτης ο οποίος εκφραζόταν ταυτόχρονα και πάντοτε με την ίδια επιτυχία, τονικά, ατονικά και δωδεκαφθογγικά, αφετέρου ήταν ένας από τους λίγους που τόλμησαν να επαναφέρουν τις κλασικές μουσικές φόρμες, χρησιμοποιώντας ως βασικό υλικό την ατονικότητα και τον δωδεκαφθογγισμό, με έναν όμως
τρόπο ζωντανό και σύγχρονο, αποφεύγοντας τον ακαδημαϊσμό και τις κοινότοπες λύσεις.