0
Your Καλαθι
Θησέας
Περιγραφή
«Είναι γλυκιά η σκέψη ότι έπειτα από μένα, χάρη σε μένα, οι άνθρωποι θα θεωρούν τους εαυτούς τους πιο ευτυχισμένους, πιο καλούς και πιο ελεύθερους». Ο σοφός αυτός γέροντας, ο Θησέας, που αντιμετωπίζει πλέον με ηρεμία τη μοίρα του, δε θυμίζει άραγε τον ίδιο τον Αντρέ Ζιντ την ώρα του τελικού απολογισμού; Ο Θησέας υπήρξε τολμηρός και ριψοκίνδυνος για το καλό των ανθρώπων. Γλίτωσε από τις παγίδες του Λαβύρινθου. Ίδρυσε την Αθήνα, πρωτεύουσα του πνεύματος. Και, πάνω απ' όλα, κράτησε τη ματιά του καθαρή.
ΚΡΙΤΙΚΗ
Οταν το 1946 ο Αντρέ Ζιντ δημοσίευσε τον «Θησέα», σύνθεση που δούλευε επί χρόνια και την έκδοση της οποίας είχε προαναγγείλει στο Journal του, η κριτική έσπευσε να χαιρετίσει το βιβλίο ως «πνευματική διαθήκη» του συγγραφέα, επιτομή του προβληματισμού του. Πράγματι, πρόκειται για ένα έργο πολυεπίπεδο, πολυπρισματικό, γοητευτικότατο, εξομολογητική κατάθεση και ταυτόχρονα καθαρά μοντερνιστική παρωδία των αρχαίων ελληνικών μύθων, που θυμίζει ανάλογα εγχειρήματα ενός Ζιροντού ή ενός Ανούιγ. Ο «Θησέας» είναι ένας μακρύς μονόλογος που ο βασιλιάς της Αθήνας απευθύνει στο νεκρό γιο του Ιππόλυτο, επιτρέποντας στον εαυτό του την άκρα, μέχρις ωμότητας, ειλικρίνεια, λες και κατά έναν παράδοξο τρόπο ο θάνατος του γιου του τον απελευθερώνει (όπως, εξάλλου, τον απελευθέρωσε και η αυτοκτονία του Αιγέα, αφού, κατά την εκδοχή του Ζιντ, ο Θησέας προκάλεσε εσκεμμένα το θάνατό του, αφήνοντας τα μαύρα πανιά του πένθους στο πλοίο της επιστροφής). Μια καθηλωτική αυτοπροσωπογραφία, όχι μονάχα του πατροκτόνου και υιοκτόνου ήρωα, αλλά και του ίδιου του συγγραφέα, που, στη δύση της ζωής του μοιάζει να επιχειρεί με αυτό το ολιγοσέλιδο αριστούργημα τον τελευταίο απολογισμό. «Για το καλό της ανθρωπότητας στο μέλλον, ολοκλήρωσα το έργο μου. Εζησα», λέει ο Θησέας και μαζί του ο Αντρέ Ζιντ. Εζησε, για χάρη της γνώσης και της εμπειρίας. Συνομίλησε με το σοφό Δαίδαλο, που τον έκανε να καταλάβει τη σημασία του Λαβύρινθου (ο καθένας είναι φυλακισμένος των ίδιων του των ψευδαισθήσεων), αλλά και το νόημα της ευθύγραμμης ανελικτικής πορείας: «τίποτα δεν ξεκινάει από το τίποτα, και πάνω στο παρελθόν, πάνω σ' αυτό που είναι σήμερα ο καθένας, θα στηριχθεί εκείνο που θα γίνει». Συνάντησε τον Οιδίποδα, «που από τον πόνο δημιούργησε το ηρωικό του πεπρωμένο», για να συναισθανθεί το βάρος των διαφορών τους και να αναγαλλιάσει που ο ίδιος «τη μοίρα του την εκπλήρωσε»: «Είναι γλυκιά η σκέψη ότι έπειτα από μένα, χάρη σε μένα, οι άνθρωποι θα θεωρούν τους εαυτούς τους πιο ευτυχισμένους, πιο καλούς και πιο ελεύθερους». Υπέροχη οίηση, αλλά και νόμιμη εμπιστοσύνη στην ετυμηγορία της ιστορίας.
ΚΑΤΕΡΙΝΑ ΣΧΙΝΑ
ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ - 22/06/2001
ΚΡΙΤΙΚΗ
Οταν το 1946 ο Αντρέ Ζιντ δημοσίευσε τον «Θησέα», σύνθεση που δούλευε επί χρόνια και την έκδοση της οποίας είχε προαναγγείλει στο Journal του, η κριτική έσπευσε να χαιρετίσει το βιβλίο ως «πνευματική διαθήκη» του συγγραφέα, επιτομή του προβληματισμού του. Πράγματι, πρόκειται για ένα έργο πολυεπίπεδο, πολυπρισματικό, γοητευτικότατο, εξομολογητική κατάθεση και ταυτόχρονα καθαρά μοντερνιστική παρωδία των αρχαίων ελληνικών μύθων, που θυμίζει ανάλογα εγχειρήματα ενός Ζιροντού ή ενός Ανούιγ. Ο «Θησέας» είναι ένας μακρύς μονόλογος που ο βασιλιάς της Αθήνας απευθύνει στο νεκρό γιο του Ιππόλυτο, επιτρέποντας στον εαυτό του την άκρα, μέχρις ωμότητας, ειλικρίνεια, λες και κατά έναν παράδοξο τρόπο ο θάνατος του γιου του τον απελευθερώνει (όπως, εξάλλου, τον απελευθέρωσε και η αυτοκτονία του Αιγέα, αφού, κατά την εκδοχή του Ζιντ, ο Θησέας προκάλεσε εσκεμμένα το θάνατό του, αφήνοντας τα μαύρα πανιά του πένθους στο πλοίο της επιστροφής). Μια καθηλωτική αυτοπροσωπογραφία, όχι μονάχα του πατροκτόνου και υιοκτόνου ήρωα, αλλά και του ίδιου του συγγραφέα, που, στη δύση της ζωής του μοιάζει να επιχειρεί με αυτό το ολιγοσέλιδο αριστούργημα τον τελευταίο απολογισμό. «Για το καλό της ανθρωπότητας στο μέλλον, ολοκλήρωσα το έργο μου. Εζησα», λέει ο Θησέας και μαζί του ο Αντρέ Ζιντ. Εζησε, για χάρη της γνώσης και της εμπειρίας. Συνομίλησε με το σοφό Δαίδαλο, που τον έκανε να καταλάβει τη σημασία του Λαβύρινθου (ο καθένας είναι φυλακισμένος των ίδιων του των ψευδαισθήσεων), αλλά και το νόημα της ευθύγραμμης ανελικτικής πορείας: «τίποτα δεν ξεκινάει από το τίποτα, και πάνω στο παρελθόν, πάνω σ' αυτό που είναι σήμερα ο καθένας, θα στηριχθεί εκείνο που θα γίνει». Συνάντησε τον Οιδίποδα, «που από τον πόνο δημιούργησε το ηρωικό του πεπρωμένο», για να συναισθανθεί το βάρος των διαφορών τους και να αναγαλλιάσει που ο ίδιος «τη μοίρα του την εκπλήρωσε»: «Είναι γλυκιά η σκέψη ότι έπειτα από μένα, χάρη σε μένα, οι άνθρωποι θα θεωρούν τους εαυτούς τους πιο ευτυχισμένους, πιο καλούς και πιο ελεύθερους». Υπέροχη οίηση, αλλά και νόμιμη εμπιστοσύνη στην ετυμηγορία της ιστορίας.
ΚΑΤΕΡΙΝΑ ΣΧΙΝΑ
ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ - 22/06/2001
Κριτικές
Δεν βρέθηκαν δημοσιεύσεις
