Ο θάνατος του πλησίον

Ο Luigi Zoja (Λουίτζι Ζόγια), ψυχαναλυτής παγκόσμιας φήμης, με οικονομικές-πολιτικές σπουδές στο πανεπιστήμιο Bocconi του Μιλάνου και ψυχολογίας στη Ζυρίχη, υπήρξε πρόεδρος της Διεθνούς Εταιρείας Αναλυτικής Ψυχολογίας και τιμήθηκε δύο φορές με το βραβείο Gradiva. Έχει δημοσιεύσει πολλά έργα..Στα ελληνικά έχει εκδοθεί το έργο του Ύβρις και Νέμεσις, Ψυχολογία και Όρια της Ανάπτυξης και του Εκσυγχρονισμού, University Studio Press, Θεσσαλονίκη, 2002. Επίσης έχουν δημοσιευτεί πολυάριθμα άρθρα του στο περιοδικό Η συνάντηση, που εκδίδει ο ίδιος εκδοτικός οίκος.


Η παγκοσμιοποίηση – και το τέλος των δυσπιστιών του Ψυχρού Πολέμου– ευνοούν την αλληλεγγύη με τα μακρινά πρόσωπα. Αυτή η αγάπη για τον μακρινό φαίνεται να προωθείται τόσο από τις ηλεκτρονικές επικοινωνίες όσο και από τα πιο εύκολα ταξίδια. Αλλά εκείνος που αγαπάμε έτσι συχνά είναι κάτι το αφηρημένο, και το τίμημα το πληρώνει η αγάπη προς τον πλησίον που απαιτούσε η ιουδαϊκή-χριστιανική ηθική.

Όπως σε έναν φαύλο κύκλο, αυτή η τάση συνταιριάζει με την αδιαφορία προς τον πλησίον που παράγει ο πολιτισμός της μάζας και η εξαφάνιση των παραδοσιακών αξιών. Και όπως τότε που ο Νίτσε διακήρυξε το «θάνατο του Θεού», έτσι και τώρα είμαστε στο κατώφλι μιας τελείως νέας γης, εκεί όπου η ηθική της αγάπης δεν είναι πλέον εφικτή, επειδή έχει εκλείψει το αντικείμενό της.


"Αγάπα το Θεό και αγάπα τον πλησίον, έλεγε η εντολή. Αλλά ήδη για τον Νίτσε ο Θεός ήταν νεκρός. Και ο πλησίον; Στον προτεχνολογικό κόσμο, η γειτνίαση των ανθρώπων ήταν ουσιαστική. Τώρα δεσπόζει η απόσταση, η έμμεση σχέση και η σχέση διά των μέσων ενημέρωσης. Η εντολή κενώνεται. Και τούτο διότι δεν έχουμε πλέον κανέναν να αγαπήσουμε."