Το χρήμα

"...Φανταστείτε μια κοινωνία όπου τα εργαλεία παραγωγής είναι ιδιοκτησία όλων, όπου όλος ο κόσμος εργάζεται σύμφωνα με την ευφυΐα του και τις δυνατότητές του κι όπου τα προϊόντα αυτής της κοινωνικής συνεργασίας διαμοιράζονται στον καθένα ανάλογα με την προσπάθειά του. Τίποτα δεν είναι πιο απλό, έτσι δεν είναι; Μια κοινή παραγωγή μέσα στα εργοστάσια, στα ναυπηγεία, στα συνεργεία του έθνους· και ύστερα, η συναλλαγή και η πληρωμή σε είδος. Αν υπάρξει και αύξηση της παραγωγής, συγκεντρώνεται σε δημόσιες αποθήκες, απ' όπου την παίρνουν πάλι για να καλύψουν τα ελλείμματα που μπορεί να δημιουργηθούν. Είναι ένα είδος διατήρησης της ισορροπίας... Κι αυτό, σαν τσεκουριά, ρίχνει κάτω το σαπισμένο δέντρο. Όχι πια ανταγωνισμός, όχι πια ιδιωτικό κεφάλαιο, άρα τέρμα πια οι πάσης φύσης επιχειρήσεις, τέρμα το εμπόριο, τέρμα οι αγορές, τέρμα τα Χρηματιστήρια. Η ιδέα του κέρδους δεν έχει πια καμιά έννοια. Οι κερδοσκοπικές πηγές, τα εισοδήματα τα κερδισμένα χωρίς εργασία, καταργούνται..."

Ο Εμίλ Ζολά, αν και προβάλλει μέσα από το έργο του πλήθος χαρακτήρων κι επεισοδίων, επιλέγει ν’ αναδείξει ως πρωταγωνιστή το συνδετικό κρίκο όλων αυτών, που δεν είναι άλλος από
Το Χρήμα. Το Χρήμα που κινείται και κινεί τα νήματα στο Χρηματιστήριο, στις ανθρώπινες σχέσεις, στη νόμιμη και παράνομη
τοκογλυφία, στον έρωτα και στις «άσωτες» συνήθειες, στα φιλανθρωπικά ιδρύματα. Ο ρόλος του στην ανθρώπινη κοινωνία καταξιώνεται και παράλληλα καταδικάζεται ως υπαίτιος της διαφθοράς και των εγκλημάτων που το ίδιο προκαλεί. Διεφθαρμένοι
εκδότες και διευθυντές εφημερίδων, πολιτικοί, τοκογλύφοι και φιλάνθρωποι διασταυρώνουν τα ξίφη τους στο αέναο κυνήγι της κερδοσκοπίας. Μπορεί ο Ζολά να είχε πάει στο Χρηματιστήριο μόνο μια φορά στη ζωή του, ωστόσο ο αναγνώστης –μέσα από τις σελί-
δες του βιβλίου– διασχίζει τους διαδρόμους του και ζει τη θύελλα των συνεδριάσεων και των οικονομικών αντιπαραθέσεων. Ο βασικός ήρωας του κειμένου είναι ένας κλασικός τυχοδιώκτης του Παρισιού που «τζογάρει» για το προσωπικό του γόητρο και την ανάδειξή του
σε κυρίαρχο της οικονομικής ελίτ. Δίπλα του κι απέναντί του παρατάσσονται χαρακτήρες που είτε υπηρετούν τον ίδιο θεό του χρήματος είτε τον φοβούνται και τον αποστρέφονται. Ωστόσο, μέσα από τον κόσμο της «ελεύθερης» αγοράς του 19ου αιώνα, αναδύονται και οι ιδέες της κοινωνικής ιδιοκτησίας και δικαιοσύνης.
Μαζί με την προβολή της σκληρότητας του καπιταλισμού σε όλο του το μέγεθος, ο συγγραφέας επιλέγει να στρέψει το βλέμμα του στη σύγχρονη εξέλιξη της κοινωνίας.