Ανεμώλια

Πολύ ωραίο βιβλίο, ωραία γραφή!!Σχετικά με τους ήρωες, μάλλον αποτυχημένους ως ανθρώπους θα τους χαρακτήριζα...Όλοι είχαν προβληματικούς γάμους.Τυχαίο???Δε νομίζω!!!

Περίμενα πολύ καιρό κάποιος να καταπιαστεί με το γράψιμο της ¨ιστορίας¨ της γενιάς μου. Δυστυχώς ( για όλους και για τη χώρα μας πιστεύω!) αυτή η ¨ιστορία¨ πολύ απέχει από το να είναι ένα έπος ( κι ας παραπέμπει έντεχνα ο σκελετός της στα Ομηρικά Έπη), όπως το έπος της γενιάς του ΄40 και του Εμφυλίου, του 114 και του Πολυτεχνείου. Δεν είναι ούτε τραγωδία όπως η Μικρασιατική καταστροφή. Μάλλον μοιάζει με τραγικοκωμωδία ή καλύτερα με μαύρη κωμωδία, ένας αληθινός κλαυσίγελος. Ο Πορτοκάλογλου είχε απόλυτο δίκιο όταν κάποτε τραγουδούσε ¨υπάρχει λόγος σοβαρός που είμαι νέος χλιαρός!¨.
Όσοι είναι γεννημένοι μέσα στη δεκαετία του ΄60, δηλαδή σήμερα σαραντακάτι ως σαρανταφεύγα, μεγάλωσαν μέσα στα απόνερα ταραγμένων πολιτικοκοινωνικά εποχών. Δεν πρόλαβαν να ζήσουν στο πετσί τους σχεδόν τίποτα από όλα εκείνα που ταλάνισαν μα και σμίλεψαν το ¨μασίφ¨ χαρακτήρα των προηγούμενων γενεών. Τους έτυχαν τα ήρεμα χρόνια της μεταπολίτευσης , της αυτοδιαψευσθείσας Αλλαγής, της νόθας οικονομικής ευμάρειας, της παγίωσης του αστικού τοπίου και του αστικού τρόπου ζωής, της μετανεωτερικής αντίληψης των πραγμάτων και τώρα τελευταία της παγκοσμιοποίησης με τη συνακόλουθη πολυπολιτισμική κοινωνία, που έχει μεταμορφωθεί σε τίποτα παραπάνω από μια απέραντη κι ατέλειωτη χαβούζα αποκομμένων σωμάτων και ψυχών.
Το παράδειγμα που κυριάρχησε ήταν ο συμβιβασμός και το βόλεμα. Η κοινωνία των επιθυμιών, που αναπτύχθηκε με ταχείς ρυθμούς, έπλασε χαρακτήρες που αντί για την αυθυπέρβαση στόχευαν στην αυτοπραγμάτωση και την αυτοϊκανοποίηση με κάθε διαθέσιμο μέσο. Πολλά - πολλά μικρά εγώ αναδύθηκαν και σκοπούσαν να πραγματώσουν τις μικρές τους επιθυμίες μέσα σε ένα, ως φαινόταν, ατέλειωτο κι ανέμελο χορό αθέμιτων συναλλαγών και διαφθοράς, δίχως να πολυσκέφτονται το αύριο. Ώσπου ήρθε η οικονομική κρίση που δεν είναι μόνο οικονομική. Είναι, όπως αφήνει κάπου να διαφανεί ο συγγραφέας, πρώτα από όλα ανθρωπολογική.
Πέντε από αυτούς τους ανθρωπολογικούς τύπους της μεταπολιτευτικής εποχής ανατέμνει με υπομονή και περισσή τέχνη ο Ι. Ζ. στο νέο του μυθιστόρημα ακολουθώντας τον καμβά του Ομήρου. Οι αναλογίες και οι συμβολισμοί είναι σχεδόν διαφανείς. Αλλά είπαμε, δεν πρόκειται για έπος. Η εποχή μας δεν μπορούσε να γεννοβολήσει τέτοιο πράγμα.
Κάποιο καλοκαίρι, λοιπόν, μια ομάδα σαρανταπεντάρηδων – πενηντάρηδων καλοβαλμένων μεσοαστών ( ο ¨Αγαμέμνονας¨, ο ¨Μενέλαος¨, ο γερο- ¨Νέστορας¨, ο ¨Αίαντας¨(;) και ο ¨Οδυσσέας¨) παρατά οικογένειες, υποχρεώσεις και μια επαχθή καθημερινότητα για να ανοιχθεί στο πέλαγος με ένα ιστιοπλοϊκό σε μια νέα εκστρατεία με διττό σκοπό. Ο πρώτος είναι η επάνοδος της ¨Ωραίας Ελένης¨ στην αγκαλιά του ¨Μενέλαου¨, ο δεύτερος, και απείρως πιο δύσκολος, η άγρα της νεότητάς τους που κάπου νιώθουν όλοι ότι έχασαν δίχως να το καταλάβουν. Στη θαλασσινή πορεία τους μέσα στα νερά του Αιγαίου αλλά και στην ανάδρομη πορεία της μνήμης θα συναντήσουν το ¨Μέντορα¨ και τον μάντη ¨Άνιο¨, τον κύκλωπα ¨Πολύφημο¨ και την ¨Ωραία Ελένη¨, την εξωτική νύμφη ¨Καλυψώ¨ και τέλος, την άρνηση, τη διάψευση και το θάνατο. Η εκστρατεία δεν θα ολοκληρωθεί ποτέ κι αυτοί οι αιώνιοι έφηβοι, οι άνδρες που ποτέ δεν ανδρώθηκαν, θα επιστρέψουν ταλαιπωρημένοι στη ζωή που επέλεξαν ( ή άραγε τους επέλεξε; ) αναγνωρίζοντας ότι όλο αυτό το ταξίδι, η περιπέτεια, η απόδραση δεν ήταν παρά ένα παιχνίδι! Τα λόγια τους, τα μεγαλόπνοα, ήταν μόνο ανεμώλια, δεν είχαν βάση πουθενά παρά μόνο σε αδύναμες εσωτερικές παρορμήσεις.
Δεν είναι περίεργο. Οι άνδρες συχνά παρασύρονται. Όπως λέει κι ένας ήρωας του βιβλίου ¨ όταν θέλουν να αισθανθούν νέοι, φεύγουν. (…)τέτοιες στιγμές νομίζουν πως δε θα πεθάνουν ποτέ!¨.
Πέρα από αυτά να πω ότι ο Ι. Ζ. μας έδωσε ένα εξαιρετικό μυθιστόρημα. Είναι φανερό ότι έχει κατακτήσει πλέον το εκφραστικό του όργανο ( έχεις την αίσθηση ότι ορισμένες σελίδες δεν θα μπορούσαν να αποδοθούν πιο όμορφα! ), η πλοκή είναι δουλεμένη και στερεή και το αποτέλεσμα αισθητικά υπέροχο. Η ατμόσφαιρα του έργου σχεδόν ανεπαίσθητα γλιστρά από το κωμικό ( έως γελοίο κάποιες φορές π.χ. τα ξυρισμένα κεφάλια ως ένδειξη πένθους για την οριστική κι αμετάκλητη ματαίωση μιας άσβηστης γεροντοκαψούρας!) μέχρι το τραγικό π.χ. ο θάνατος του ¨Αγαμέμνονα¨ από την ¨Κλυταιμνήστρα¨. Η ατμόσφαιρα αυτή – ένα εξαιρετικό επίτευγμα του συγγραφέα- είναι πάντα τρυφερή, μελαγχολική και με μεγάλη ειλικρινή κατανόηση για τις μικρές ανθρώπινες αδυναμίες.
Κλείνοντας να πω ότι το «Ανεμώλια» εκφράζει ταιριαστά την εποχή του και πιστεύω πως αξίζει να διαβαστεί γιατί πέρα και πάνω από όλα είναι πολύ καλή λογοτεχνία!