Μαζί

Βασικά σημεία:

Αν η Αμελί ήταν η κινηματογραφική απάντηση της Γαλλίας στο Χόλλυγουντ, τότε η εκδοτική αντιπρόταση της Ευρώπης στον Κώδικα ντα Βίντσι, είναι το Μαζί το τελευταίο και πιο επιτυχημένο μυθιστόρημα της Άννας Γκαβαλντά.

Οι 600.000 πωλήσεις του βιβλίου στην ευρωπαϊκή αγορά, οι πάμπολλες μεταφράσεις του, οι 49 συναπτές εβδομάδες παραμονής του στη λίστα των πλέον ευπώλητων των βιβλιοπωλείων στην Γαλλία, και τα εκατοντάδες γράμματα αναγνωστών που κατέκλυσαν τις εκδόσεις Dilettante και τη συγγραφέα, δείχνουν πόσο πολύ διαβάστηκε, συζητήθηκε, προτάθηκε κι εν τέλει αγαπήθηκε αυτό το βιβλίο.

Η ιστορία είναι απλή: Τέσσερεις άνθρωποι «στραπατσαρισμένοι» από τη ζωή, ένας αριστοκράτης που τραυλίζει, μια νεαρή γυναίκα μες στην απόγνωση, μια ξεροκέφαλη γριά κι ένας αγροίκος μάγειρας, αποφασίζουν να ζήσουν μαζί, χωρίς ιδιοτέλειες και εγωισμούς μήπως κι έτσι νικήσουν το μόνο κοινό στοιχείο που τους χάρισε η ζωή: Τη μιζέρια τους, μια μιζέρια απότοκη της μοναξιάς, της έλλειψης συνεννόησης και της αποξένωσης στο σύγχρονο Παρίσι.

Μέσα από τις προσωπικές διαδρομές των ιδιόμορφων αυτών υπάρξεων, η Άννα Γκαβαλντά μας δίνει ένα πανέμορφο όσο και σύγχρονο κοινωνικό μυθιστόρημα. Τρυφερό, μα καθόλου μελό. Με νοήματα απλά, αλλά όχι ρηχά. Με γραφή που ρουφιέται και εξέλιξη που δεν αφήνει τον αναγνώστη να το αφήσει απ τα χέρια του.


Η Υπόθεση:

Το Μαζί διηγείται λοιπόν μια ιστορία αγάπης ανάμεσα σε τέσσερεις πληγωμένους ανθρώπους, την Καμίγ, τον Φρανκ, τον Φιλιμπέρ και την Πωλέτ. Ζουν στο κεντρικό Παρίσι και είναι όλοι τους δύσκολοι, προβληματικοί, και μυστήριοι. Μα πάνω απ όλα δεν αντέχουν άλλο τις άδειες ζωές τους.


Η Καμίγ

Η Καμίγ Φωκ είναι 26 χρόνων. Ζωγραφίζει πανέμορφα, όμως δεν τολμά πλέον να πιάσει μολύβι στα χέρια της. Έχει ήδη περάσει πολλά. Παιδική ηλικία άθλια, επαγγελματική ζωή χαώδης και, τέλος, μοναξιά, από πολύ νωρίς. Θα περάσει καιρός μέχρις ότου καταφέρει να διηγηθεί την ιστορία της ζωής της. Ζει, ή μάλλον επιβιώνει, σ ένα δωμάτιο υπηρεσίας κοντά στο Champ de Mars. Δεν τρώει πολύ. Προσπαθεί να τα βγάλει πέρα. Δουλεύει ως καθαρίστρια.



Ο Φιλιμπέρ

Στην ίδια πολυκατοικία ζει ο -μεγαλύτερός της ηλικιακά- Φιλιμπέρ Μαρκέ ντε λα Ντυρμπεγιέρ. Έχει πάθος με την ιστορία της Γαλλίας –ένας πραγματικός Σουάνος της σύγχρονης εποχής. Πουλάει καρτ-ποστάλ σ ένα μουσείο. Ή, για να είμαστε ακριβέστεροι, δεν τις πουλάει, αλλά τις μετρά, ξανά και ξανά. Τραυλίζει. Είναι λίγο λοξός. Στο διαμέρισμα του φιλοξενεί τον Φρανκ.



Ο Φρανκ

Τριαντατεσσάρων χρόνων αυτός. Μάγειρας και μάλιστα πολύ καλός σε καλό εστιατόριο. Πολύ έξυπνος, δεν είναι. Κάνει λίγο τον καμπόσο, είναι "σπαστικός" και όλο λόγια. Του αρέσουν τα κορίτσια, όμως, περισσότερο απ’ όλα, του αρέσει η μηχανή του. Και αυτόν τον έχει τσακίσει η ζωή. Θα τα εκμυστηρευτεί όλα κάποια νύχτα. Ανάμεσα σ ένα «διάολε» και δυο «γαμώτο». Βρίζει πολύ. Μια φορά την εβδομάδα βρίσκεται στο προσκέφαλο της Πωλέτ, της γιαγιάς του.



Η Πωλέτ

Η Πωλέτ Λεσταφιέ είναι 83 χρόνων. Αργοπεθαίνει σ’ έναν οίκο ευγηρίας, κοντά στην Τουρ. Έχει μόνον τον εγγονό της, τον Φρανκ της. Λαχταρά με αγωνία ν ακούσει το θόρυβο της μοτοσικλέτας του και κάθε που τον περιμένει, νοσταλγεί τον κήπο της. Είχε έναν πολύ όμορφο κήπο κάποτε, με πολλά λουλούδια και έναν υπέροχο λαχανόκηπο. Όταν ο Φρανκ πηγαίνει να τη δει, εκείνη προσπαθεί να μην κλάψει, όμως αυτό είναι πολύ δύσκολο. Κι έτσι, για να μην κλάψει, όταν αυτός βρίζει, τον μαλώνει.



Οι τέσσρεις αυτοί άνθρωποι Θα κρατηθούν ζεστοί, κολλώντας ο ένας πάνω στον άλλον. Με ένα happy end που θα έκανε τους Αμερικανούς κινηματογραφιστές να χάσουν το χρώμα τους...





Διακρίσεις:

Το 2000 η Gavalda κέρδισε το Grand Prix RTL-Lire για το βιβλίο της «Je voudrais que quelqu un m attende quelque part».




Σημείωμα του εκδότη:

Τι είναι αυτό που κάνει το Μαζί ένα από τα πιο επιτυχημένα βιβλία των τελευταίων ετών, ένα βιβλίο που διαβάστηκε από μισό εκατομμύριο κόσμο χωρίς καθόλου διαφήμιση;

Μήπως μιλάμε για ένα λογοτεχνικό αριστούργημα; Δύσκολα θα το’ λεγε αυτό κανείς. Εξίσου δύσκολα όμως μπορούμε να χρεώσουμε στην Γκαβαλντά τις πονηριές και τις εκπτώσεις των "εύκολων" επιτυχιών. Η γραφή της είναι ζωηρή, σε πολλά σημεία απολαυστική και πάντα έντιμη και ενδιαφέρουσα.

Όμως η πραγματική δύναμη του Μαζί βρίσκεται στην καθαρή ματιά του ανθρώπου που το έγραψε. Η Γκαβαλντά παρατηρεί χρόνια το ανώνυμο παριζιάνικο πλήθος. Και μέσα απ αυτό τσίμπησε τέσσερεις χαρακτηριστικούς χαρακτήρες από τους πάμπολλους νεόπτωχους της καρδιάς, από τους απογοητευμένους που δεν θορυβούν, από όλους αυτούς τους ιδρυματοποιημένους μοναχικούς που παρεπιδημούν στις σύγχρονες πόλεις.

Τους αγάπησε καθώς τους έπλαθε και τους έδινε ζωή, αλλά μετά τους άφησε ελεύθερους με όλες τις παραξενιές τους, να εκδηλωθούν. Και έτσι τους παρέδωσε και στους αναγνώστες: αληθινούς.

Η Γκαβαλντά δεν έχει καμιά όρεξη να περάσει μηνύματα. Καταφέρνει όμως αβίαστα να σκιτσάρει την ιδιοσυστασία του νέου πολίτη: Του πολίτη που αν δεν μπορεί να σώσει τον κόσμο, έχει ωστόσο την ευκαιρία να δει με αγάπη κάποιον κοντινό του άνθρωπο.»
Ίσως αυτός είναι ο λόγος που για τους περίπου 500.000 χιλιάδες Γάλλους που διάβασαν το βιβλίο της, η Γκαβαλντά "είναι μια νεράιδα, γεμάτη τρυφερότητα μέσα σ’ ένα κόσμο βαρβάρων".



Κριτικές - Σχόλια:



Η Anna Gavalda (…) μια μακρινή απόγονος της Ντόροθυ Πάρκερ.

-Voici Magazine



Προικισμένη με τη χάρη της αβίαστης κομψότητας.

-Vogue



Αυτό το μυθιστόρημα κρύβει ευχάριστες εκπλήξεις. Πρώτα-πρώτα, η μεγάλη ιστορία θα ικανοποιήσει όσους λατρεύουν να χάνονται σε ένα άλλο σύμπαν ακόμα κι αν πρόκειται για μια εντελώς καθημερινή ιστορία ανθρώπινων σχέσεων.
Η Γκαβαλντά προτιμά να περιγράφει τους ανθρώπους όπως είναι: Με τις χαρές τους και τις λύπες τους, με τα ελαττώματά τους και τα προτερήματά τους. (...) Η διορατικότητα και η ζωντάνια της γραφής της συμπληρώνουν το έργο της.

-Artslivres.com



Η Γκαβαλντά μοιάζει με τα βιβλία της. Ένα μείγμα χιούμορ και διορατικότητας, θλίψης και ανεμελιάς, διαύγειας και χαράς.

-L Express



Στον Καναδά, όπου οι κοινωνικές ελίτ είναι λιγότερο ανοργασμικές απ΄ ό,τι στη Γαλλία, το βιβλίο αυτό αναφέρεται ως ένα τέλειο παράδειγμα ορισμού του "νέου πολίτη" (neocivisme). Ο νέος αυτός πολίτης, θα μπορούσε να έχει ως φράση–έμβλημα, την εξής: "Αφού δεν μπορούμε να σώσουμε τον πλανήτη, ας βοηθάμε τουλάχιστον τον διπλανό μας". Αν ένας ιστορικός, έναν αιώνα μετά, θελήσει να μάθει ποια ήταν η κοινωνική πραγματικότητα στη Γαλλία στην αρχή της τρίτης χιλιετίας, θα βρει τη χαρά του στο βιβλίο της Γκαβαλντά.

Κριστόφ Αντρέ

-Le Point



Γιατί τα βιβλία της Άννα Γκαβαλντά είναι τόσο δημοφιλή;

Σίγουρα, χάρη στο στυλ της γραφής της. Γράφει με μικρές φράσεις, χρησιμοποιεί πολύ τους διαλόγους, σε μια γραφή σχεδόν κινηματογραφική, με ύφος ευθύ και ειλικρινές? σε γλώσσα σχεδόν προφορική. Η εξήγηση που δίνει η ίδια: "Οι άνθρωποι με διαβάζουν γιατί δεν δυσκολεύονται να γυρίσουν σελίδα, κι επειδή χρησιμοποιώ γλώσσα απλή και με κάποια ειλικρίνεια". Ομολογεί ότι διάβασε πάρα πολλά κόμικς πριν διαβάσει και πάρα πολλά βιβλία, και φυσικά λατρεύει τον κινηματογράφο.

-RFP Culture




Στοιχεία και αριθμοί:

Τα βιβλία της Anna Gavalda έχουν μεταφραστεί σε 32 γλώσσες. Το Μαζί, προτιμήθηκε από 450.000 αναγνώστες μόνο τον πρώτο χρόνο της κυκλοφορίας του στη Γαλλία, χωρίς καμία διαφημιστική δαπάνη.


H Anna Gavalda για το βιβλίο της:

"Για να γράφεις για όλους, πρέπει να γράφεις για τον εαυτό σου". Δεν το είπα εγώ, ο Μαρσέλ Προυστ το είπε εγώ ακολούθησα τη συμβουλή του και πραγματικά το ευχαριστήθηκα. Δεν σκέφθηκα την έκδοση του βιβλίου ούτε τους κριτικούς που ίσως με περίμεναν στη γωνία. Απλώς προσπάθησα να γράψω, με τη μεγαλύτερη δυνατή ακρίβεια, την ιστορία που είχα στο μυαλό μου. (...) Το γράψιμο μετατράπηκε τελικά σε καθαρή απόλαυση. Έπειτα, όταν το βιβλίο ήταν έτοιμο να κυκλοφορήσει, είχα μεγάλο άγχος για τους αναγνώστες. Φοβόμουν μην τους απογοητεύσω..."





Γράμμα αναγνώστριας προς την συγγραφέα.

Η επιστολή που ακολουθεί είναι μία από τις εκατοντάδες που άρχισαν να φτάνουν στον εκδοτικό οίκο Le Dilettante ή προσωπικά «στην Άννα», λίγο μετά την κυκλοφορία του Μαζί (Ensemble, c'est tout), στη Γαλλία, την άνοιξη του 2004.



Κυρία μου,


Μόλις τελείωσα την ανάγνωση του βιβλίου σας. Είμαι μόνη στο σπίτι, όλοι οι άλλοι δουλεύουν, και δεν έχω κανέναν να μοιραστώ τη συγκίνησή μου. Ήθελα μόνο να σας πω ευχαριστώ (...)


Σας ευχαριστώ που μου ξαναθυμίσατε ότι μπορεί κανείς να νιώσει ξανά έντονη συγκίνηση (αληθινή συγκίνηση, όχι ψεύτικη) διαβάζοντας ένα βιβλίο.


Σας ευχαριστώ που μου αποκαλύψατε τα σχέδια της Καμίγ, τη μαγειρική του Φρανκ, τις ιστορίες του Φιλιμπέρ και το τέλος της ζωής της Πωλέτ.


Ονειρεύομαι ότι υπάρχουν, ότι είναι αληθινοί και ότι κάποτε θα βρεθώ για ένα καλό πιάτο φαΐ στο εστιατόριό τους. Θα κοιτάξω τα πορτραίτα της Πωλέτ και θα πω του Φρανκ:

«Ήταν όμορφη η γιαγιά σου».


Σας ευχαριστώ που με κάνατε να μπω στη θέση των ανθρώπων... Θα μπορέσω έτσι να τους καταλάβω καλύτερα. Όλος ο κόσμος μπορεί να πιστέψει στην ευτυχία.


Σας ευχαριστώ που με κάνατε να ξαγρυπνήσω μέχρι τις 3 τα χαράματα…


Σας ευχαριστώ που κάνατε τα μάτια μου να ξεχειλίσουν και να μην ντρέπομαι γι’ αυτό.




Στοιχεία και αριθμοί:
Τα βιβλία της Anna Gavalda έχουν μεταφραστεί σε 32 γλώσσες. Το Μαζί, προτιμήθηκε από 450.000 αναγνώστες μόνο τον πρώτο χρόνο της κυκλοφορίας του στη Γαλλία, χωρίς καμία διαφημιστική δαπάνη.


H Anna Gavalda για το βιβλίο της:
«Για να γράφεις για όλους, πρέπει να γράφεις για τον εαυτό σου». Δεν το είπα εγώ, ο Μαρσέλ Προυστ το είπε? εγώ ακολούθησα τη συμβουλή του και πραγματικά το ευχαριστήθηκα. Δεν σκέφθηκα την έκδοση του βιβλίου ούτε τους κριτικούς που ίσως με περίμεναν στη γωνία. Απλώς προσπάθησα να γράψω, με τη μεγαλύτερη δυνατή ακρίβεια, την ιστορία που είχα στο μυαλό μου. (…) Το γράψιμο μετατράπηκε τελικά σε καθαρή απόλαυση. Έπειτα, όταν το βιβλίο ήταν έτοιμο να κυκλοφορήσει, είχα μεγάλο άγχος για τους αναγνώστες. Φοβόμουν μην τους απογοητεύσω...»




Κριτικές Αναγνωστών - Customers Reviews- Commentaires a l'honneur στο Amazon France




Πεντακόσιες σελίδες αγάπης!

Αυτό το βιβλίο, Θεέ μου!...Από που να αρχίσω; Για να το πω απλά, πρόκειται για την πραγματική ευτυχία. Μια περιθωριακή κοπέλα, ένας εγωιστής μάγειρος, ένας τραυλός γεμάτος συμπλέγματα και μια γιαγιά αλλεργική στα νοσοκομεία: Χρειάζεται μεγάλη φαντασία για να τους δημιουργήσεις, να τους χαρίσεις παρελθόν, χώρο και μια ιστορία για να ζήσουν



Διαβάστε το οπωσδήποτε!

Για μένα είναι το καλύτερο βιβλίο που διάβασα μέσα στο 2004. Ήταν αδύνατο να ξεκολλήσω. Ένα βιβλίο που κυριολεκτικά το ρουφάς, που παραμένει στη μνήμη σου για καιρό. Ένα βιβλίο που νιώθεις την επιθυμία σου να το χαρίσεις στα αγαπημένα σου πρόσωπα.



Έτσι απλά.

Η Άννα Γκαβαλντά μας δείχνει για άλλη μια φορά το μονοπάτι της ζωής, και με οχήματα τους τέσσερεις ήρωές της μας προσφέρει το πιο όμορφο μάθημα ανεκτικότητας, αγάπης και σεβασμού του άλλου. Γελάς, συγκινείσαι, κλαις αλλά κυρίως μαθαίνεις να βλέπεις τους ανθρώπους με άλλο μάτι. Ένα πολύ όμορφο μάθημα ανθρωπιάς και σεμνότητας.



Ένα πραγματικό αριστούργημα

Η Άννα Γκαβαλντά πετυχαίνει να ενώσει τέσσερα μοναχικά κομμάτια ενός ιδιόρρυθμου παζλ και να φτιάξει έναν υπέροχο «πίνακα ζωής». Πεντακόσιες σελίδες που δεν βλέπεις την ώρα να τις ξεφυλλίσεις. Αυτό το βιβλίο είναι απλά ιδιοφυές. Ένας αληθινός συνδυασμός συγκίνησης, αγάπης, γέλιου και χιούμορ. Η μόνη στεναχώρια είναι όταν αφήνουμε τους ήρωές του, στην τελευταία σελίδα. Διαβάστε το οπωσδήποτε.



Δύο μέρες γνήσιας ευτυχίας σ’ έναν σκληρό κόσμο.

Σε όλα της τα βιβλία, η Γκαβαλντά μας ταξιδεύει στους λαβύρινθους της ανθρώπινης φύσης. Αδύνατο να του αντισταθείς. Το Μαζί είναι ένα μικρό θαύμα, μια ελεγεία στην ανεκτικότητα, ένα μανιφέστο αγάπης. Τρομερό!!!!!



Δεν είναι όμορφη η ζωή;

Κάθε φορά που έμπαινα σε ένα βιβλιοπωλείο, έπαιρνα το βιβλίο στα χέρια μου το ψαχούλευα, το ζύγιζα και τελικά το άφηνα στην άκρη. Μια μέρα έπεσα πάνω στα σχόλια των αναγνωστών στο internet και αποφάσισα να το αγοράσω. Ανακάλυψα μια στιγμή γνήσιας ευτυχίας μέσα από την απλή ζωή των τεσσάρων ηρώων, την οποία η Άννα διηγείται τόσο μα τόσο όμορφα. Η Άννα έχει μια γραφή ιδιαίτερη. Χειρίζεται λέξεις και εκφράσεις με την επιδεξιότητα ταχυδακτυλουργού. Μας προσκαλεί να μπούμε στις ιστορίες της και δεν νιώθουμε καθόλου ξένοι εκεί. Ας ελπίσουμε ότι δεν θα πάψει ποτέ να γράφει, κι εμείς να την διαβάζουμε.



Ηλεκτροσόκ

Τι να πω γι’ αυτό το βιβλίο; Θα μπορούσα να το΄ χω διαβάσει μέσα σε δύο ώρες. Όμως αντιστάθηκα σ΄ αυτή τη «βουλιμία» και συνέχισα με την άνεσή μου. Ρούφηξα κάθε του λέξη, κάθε φράση, κάθε λεπτό αυτού του υπέροχου βιβλίου. Όταν έφτασα στο τέλος, ήταν σπαρακτικό που έπρεπε να το αφήσω. Οι τέσσερεις ήρωες είχαν ήδη αρχίσει να μου λείπουν.



Συναίσθημα και ευφυΐα...

Μου λείπουν οι λέξεις για να το περιγράψω. Τόσο πολύ έχω συγκινηθεί μετά την ανάγνωση αυτού του μικρού θαύματος. Η Καμίγ, ο Φιλίπ και όλοι οι άλλοι θα ήθελα να είναι δικοί μου γείτονες. Να ξανανιώσω τη μαγεία των συναισθημάτων που μοιράζονται. Καιρό μετά την ανάγνωση, νιώθεις ακόμη στοιχειωμένος από το γέλιο και το δάκρυ τους.



Ένα όμορφο μάθημα ζωής

Ένας ύμνος στη ζωή, στις ανθρώπινες σχέσεις, στο απλωμένο χέρι, στη φιλία.



Τόσο συγκινητικό…

Μια ιστορία με νεράιδες, ενδεδυμένη με ρεαλισμό. Ένα στυλ ευχάριστο και παρ’ όλα αυτά, φορές-φορές, σκληρό. Πρόσωπα που σε αγγίζουν, νιάτα και σοφία, έρωτας και φιλία και στοιχεία από την Αμελί. Με λίγα λόγια, το αγάπησα. Για πρώτη φορά γράφω σ’ αυτό το site. Αγοράστε αυτό το βιβλίο, δεν θα απογοητευθείτε.


Εξαίρετο.

Μετά από τόσο καιρό, βρέθηκε ένας συγγραφέας που μ’ έκανε να ονειρευτώ ξανά. Τι ταλέντο! Τέσσερα πρόσωπα που θα μπορούσαν να είναι ο θείος μου, η αδερφή μου, η γιαγιά μου, τέσσερα πρόσωπα τόσο όμορφα και τόσο ευαίσθητα…



Αν είναι να διαβάσετε μόνο ένα βιβλίο αυτό το χρόνο, ε τότε διαβάστε αυτό!


Ήταν αδύνατο να σταματήσω να σκέφτομαι αυτούς τους χάρτινους ήρωες, τον κόσμο τους, τα λόγια τους




Αποσπάσματα από το βιβλίο:



Από το κεφάλαιο I του πρώτου μέρους

Ήξερε πως καταλήγουν οι ηλικιωμένες κυρίες που ήταν άχρηστες σαν κι αυτήν. Αυτές που αφήνουν τ΄ αγριόχορτα να φυτρώνουν στον λαχανόκηπό τους και κρατιούνται από τα έπιπλα για να μην πέσουν. Οι γριές που δεν καταφέρνουν να περάσουν την κλωστή απ΄ το μάτι μιας βελόνας και δεν θυμούνται ούτε καν πως ανεβάζουν τη φωνή στην τηλεόραση. Αυτές που πατάνε όλα τα κουμπιά του τηλεκοντρόλ και καταλήγουν να βγάζουν το καλώδιο της συσκευής απ΄ την πρίζα, κλαίγοντας από οργή.

Δάκρυα μικροσκοπικά και πικρά.

Με το κεφάλι ανάμεσα στα χέρια τους, μπροστά σε μια νεκρή τηλεόραση.


Λοιπόν τί; Τίποτα πιά; Ποτέ πια θόρυβος μέσα σ‘ αυτό το σπίτι; Ποτέ πια φωνές; Ποτέ; Με τη δικαιολογία ότι ξέχασες ποιο χρώμα κουμπί πρέπει να πατήσεις; Κι όμως ο μικρός σού είχε βάλει αυτοκόλλητα χρωματιστά χαρτάκια... Σου τα είχε κολλήσει τα χαρτάκια! Ένα για τα κανάλια, ένα για τον ήχο κι ένα για να την κλείνεις! Έλα λοιπόν Πωλέτ! Σταμάτα να κλαις έτσι και κοίτα τα χαρτάκια!



Από το κεφάλαιο VIII του πρώτου μέρους

— Τι έκανε, ψιθύρισε η Καμίγ τελικά.

Εκείνος έκρυψε το χαμόγελό του μέσα στο δάσος της γενειάδας του και συνέχισε σαν να μην είχε συμβεί τίποτα:

— Έκανε κάτι απίστευτο. Κάτι που δεν θα το μαντέψεις ποτέ...
Αποφάσισε να σωπάσει για πάντα. Για πάντα μ ακούς; Ούτε μια λέξη δεν θα έβγαινε πια απ’ το στόμα του! Είχε αηδιάσει από τη στάση των ανθρώπων γύρω του, αυτών που απαρνιόταν τις παραδόσεις τους και τα πιστεύω τους, για να τους βλέπουν με καλό μάτι οι Μαντσού, και δεν ήθελε να τους απευθύνει τον λόγο ποτέ πια. Να πάνε στον διάβολο! Όλοι! Αυτοί οι σκλάβοι! Αυτοί οι δειλοί! Έγραψε λοιπόν τη λέξη Μουγγός πάνω στην πόρτα του σπιτιού του και, παρ΄ όλα αυτά, εάν ορισμένα άτομα προσπαθούσαν να του μιλήσουν, αυτός άπλωνε μπροστά στο πρόσωπό του μια βεντάλια όπου επίσης είχε γράψει Μουγγός και την κουνούσε προς όλες τις κατευθύνσεις, για να τους κάνει να φύγουν τρέχοντας...

Το μικρό κορίτσι ρουφούσε τα λόγια του.

— Το πρόβλημα είναι ότι κανένας δεν μπορεί να ζήσει χωρίς να εκφράζεται. Κανείς... Είναι αδύνατον...



Από το κεφάλαιο V του δευτέρου μέρους.

Η ζωή ξαναβρήκε λοιπόν τον ρυθμό της. Με το που έπεφτε η νύχτα, η Καμίγ αψηφούσε το κρύο, έπαιρνε το μετρό προς την αντίθετη κατεύθυνση από το κουρασμένο πλήθος και παρατηρούσε όλα αυτά τα εξουθενωμένα πρόσωπα.

Αυτές τις μαμάδες που κοιμόνταν με το στόμα ανοιχτό, πάνω σε τζάμια θαμπά από τον αχνό, πριν να πάνε να μαζέψουν τα παιδιά τους σε περιοχές με μονοκατοικίες της έβδομης ζώνης, αυτές τις κυρίες που ήταν γεμάτες με φτηνά κοσμήματα και γυρνούσαν απότομα τις σελίδες του Τελέ Σετ Ζουρ, υγραίνοντας τους μυτερούς δείκτες του χεριού τους, αυτούς τους κύριους με τα μαλακά μοκασίνια και τις φανταιζί κάλτσες που υπογράμμιζαν με φλούο μαρκαδόρο απίθανες αναφορές αναστενάζοντας με θόρυβο και αυτά τα νεαρά στελέχη επιχειρήσεων με την λιπαρή επιδερμίδα που διασκέδαζαν περνώντας την ώρα τους σε κινητά με δόσεις...

Και όλους τους άλλους, αυτούς που δεν είχαν τίποτε καλύτερο να κάνουν από το να αρπάζονται ενστικτωδώς από τις μπάρες στήριξης για να μη χάσουν την ισορροπία τους... Αυτούς που δεν έβλεπαν τίποτα και κανέναν. Ούτε τις διαφημίσεις για τα Χριστούγεννα –μέρες χρυσές, δώρα χρυσά, σολομός πάμφθηνος και φουαγκρά σε τιμή χονδρική–, ούτε την εφημερίδα του διπλανού τους, ούτε τον άλλον τον σπασαρχίδη με το τεντωμένο του χέρι και την ένρινη γκρίνια του, που την αναμασάει, την παπαγαλίζει χίλιες φορές, ούτε καν κι αυτήν τη νεαρή κοπέλα που είναι καθισμένη ακριβώς απέναντι και σκιτσάρει τις σκυθρωπές ματιές τους και τις πτυχές στα γκρίζα αδιάβροχά τους...




Από το κεφάλαιο VI του δευτέρου μέρους

—Άκουσε με, Πωλέτ Λεσταφιέ, άκουσέ με καλά: Ζούσες μόνη σ’ ένα σπίτι που λάτρευες και που λάτρευα κι εγώ. Το πρωί, σηκωνόσουν την αυγή, ετοίμαζες τον καφέ σου και τον έπινες κοιτάζοντας τα σύννεφα για να ξέρεις τι καιρό θα έκανε. Στη συνέχεια, τάιζες όλο το μικρό σου κόσμο, έτσι; Τον γάτο σου, τους γάτους των γειτόνων, τους κοκκινολαίμηδές σου, τους μελισσοφάγους σου κι όλα τα πετεινά τ’ ουρανού. Έπαιρνες την ψαλίδα σου κι έκανες την τουαλέτα των λουλουδιών πριν να κάνεις τη δική σου. Ντυνόσουν, παραμόνευες το πέρασμα του ταχυδρόμου ή του χασάπη. Το χοντρό Μισέλ, αυτόν τον απατεώνα που σου έκοβε πάντα κομμάτια τριακοσίων γραμμαρίων όταν εσύ του ζητούσες των εκατό, ενώ ήξερε πολύ καλά ότι δεν είχες πια δόντια για να μασήσεις... Ω! Όμως εσύ, δεν έλεγες τίποτε. Φοβόσουν πάρα πολύ μήπως την επόμενη Τρίτη ξεχάσει να χτυπήσει το κλάξον του... Το υπόλοιπο το έβραζες για να δίνεις γεύση στη χορτόσουπά σου. Κατά τις έντεκα, έπαιρνες την τσάντα σου για τα ψώνια και πήγαινες μέχρι το καφενείο του μπαρμπα-Γκριβώ για ν’ αγοράσεις την εφημερίδα σου και δυο λίβρες ψωμί. Είχε περάσει πολύς καιρός που δεν έτρωγες πια ψωμί, όμως παρ΄ όλα αυτά, το έπαιρνες... Από συνήθεια... Και για τα πουλιά...