Περιβάλλον και ποιότητα της ζωής

Σαν κλάδος των φυσικών επιστημών η οικολογία έχει ιστορία σχεδόν εκατό ετών. Για πρώτη φορά εμφανίστηκε το 1868. Ο Γερμανός βιολόγος Έρνστ Χέκελ (Ernst Haeckel) πρότεινε τότε με το προγραμματικό του σύγγραμμα "Φυσική Ιστορία της Δημιουργίας" να ονομάσουν έναν υποκλάδο της ζωολογίας οικολογία, που θα ερευνούσε όλες τις σχέσεις ενός ζωϊκού είδους προς το ανόργανο και οργανικό περιβάλλον του. Ένα τέτοιο πρόγραμμα, συγκρινόμενο με τη σημερινή κατάσταση της οικολογίας, φαίνεται ολιγαρκές. Κανένας από τους περιορισμούς που περιέχει δεν αποδείχτηκε εφαρμόσιμος: ούτε η προτίμηση των ζωϊκών ειδών απέναντι στα φυτικά είδη, ούτε των μεγαλοοργανισμών απέναντι στους μικροοργανισμούς. Με την αποκάλυψη ολόκληρων οικολογικών συστημάτων εξαλείφθηκε επίσης και η προοπτική του Χέκελ: να ξεκινήσει με αφετηρία ένα ορισμένο είδος. Αντί γι' αυτό ήλθε στο προσκήνιο η αλληλεξάρτηση ανάμεσα σε όλους τους κατοίκους ενός οικολογικού συστήματος. Στη σημερινή αντιφατική μορφή της έφτασε όμως η οικολογία από τη στιγμή που επιχείρησε να συμπεριλάβει στις έρευνές της ένα εντελώς ορισμένο "ζωικό είδος", δηλαδή τον άνθρωπο. Αυτό το βήμα της πρόσφερε από το ένα μέρος αφάνταστη δημοσιότητα, αλλά από το άλλο μέρος την ώθησε σε μια κρίση αρμοδιοτήτων και μεθόδων με άγνωστη έκβαση. Η ανθρωποοικολογία είναι σήμερα ένας μπερδεμένος επιστημονικός κλάδος που εφαρμόζει παράλληλα κατηγορίες και μεθόδους των φυσικών επιστημών και της κοινωνιολογίας χωρίς να διασαφηνίζει θεωρητικά τις προεκτάσεις που προκύπτουν απ' αυτές. Τείνει να απορροφά διαρκώς νέους κλάδους και να τους υποτάσσει στον δικό της ερευνητικό σκοπό.[...]

Περιεχόμενα:

Χανς Μάγκνους Έντσενσμπέργκερ
Κριτική της πολιτικής οικολογίας
Αντρέ Γκορτς
Η αναπαραγωγή της εργατικής δύναμης: Το καταναλωτικό μοντέλο
Μιχαήλο Μάρκοβιτς
Δυνατότητες για τον ριζικό εξανθρωπισμό του βιομηχανικού πολιτισμού