Ο μικρός Νικόλας διασκεδάζει

Ο μικρός Νικόλας είναι ένα ευτυχισμένο αγόρι που θέλει να τα καταφέρει όλα. Κινείται με την ίδια διάθεση για συμμετοχή και επιτυχία τόσο στα μαθήματα όσο και στις αταξίες και στις καθημερινές αψιμαχίες με τους συμμαθητές του μέσα ή έξω από το σχολείο. Στη συνείδηση του αναγνώστη προσλαμβάνεται η εικόνα ενός μαθητή έξυπνου, εργατικού, δυναμικού, αλλά και φλύαρου στην τάξη. Έτοιμος να υπερασπίσει τον εαυτό του και τους άλλους με γενναιότητα, αλλά και έτοιμος να βάλει τα κλάματα όταν τα πράγματα δυσκολεύουν. Είναι μέσα σε όλα, σχολιάζει τα πάντα, είναι περίεργος για όλα εκτός από τα κορίτσια για τα οποία έχει μια αθώα ματιά.

Mαζί του κινούνται κι αναπνέουν οι φίλοι του με χαρακτηριστικά που παραπέμπουν στους ήρωες του διασημότερου έργου του Γκοσινί που θα ακολουθήσει (Αστερίξ και Οβελίξ, 1959). Δίπλα στον μικρό Νικόλα στο ίδιο θρανίο κάθεται ο Αλσέστ, ο χοντρός της παρέας, ίσως και μια πρώτη σύλληψη του Οβελίξ. Καταβροχθίζει με την ίδια ευκολία και ταχύτητα τα σάντουιτς και τα κρουασάν με σοκολάτα, όπως ο Οβελίξ τα ψητά γουρουνάκια. Πίσω του ο Εντ, που μοιράζει δεξιά κι αριστερά φάπες με τον τρόπο που ο Οβελίξ αποδεκατίζει τους Ρωμαίους. Μπροστά του είναι ο Ανιάν, το χαϊδεμένο της δασκάλας κι ο πρώτος μαθητής, που θέλει να λέει το μάθημα και να απαντάει πρώτος σε όλες τις ερωτήσεις της δασκάλας, αλλά ποτέ δεν προλαβαίνει, όπως δεν προλαβαίνει και ο Κακοφωνίξ (Αστερίξ και Οβελίξ), όταν θέλει να τραγουδήσει. Ο Ανιάν, δεν είναι φίλος αλλά είναι ο πρώτος μαθητής στην τάξη, ο Μεξάν απαιτεί σεβασμό, γιατί είναι ο πιο ψηλός. Υπάρχει ακόμα κι ο Ζοφρουά, που "...έχει ένα πολύ πλούσιο μπαμπά και του αγοράζει ότι θέλει...". Και ο Κλοτέρ, ο τελευταίος μαθητής στην τάξη, ο πιο κωμικός χαρακτήρας των ιστοριών, που θυμίζει έντονα κάτι από τους αδελφούς Ντάλτον.






ΚΡΙΤΙΚΗ



Τον πρωτοσυνάντησα στη «Διάπλαση των Παίδων»: ένα δαιμόνιο, έξυπνο και τρυφερό αγοράκι, που με τον τρόπο του σχολίαζε τον ανήλικο κόσμο των ενηλίκων, την ανωριμότητα και τη δυσκαμψία των γονιών, την ανεπάρκεια και την αμηχανία των δασκάλων, το σύμπαν της σχολικής τάξης, την αντιφατική έννοια της παιδικής φιλίας. Τον έχασα για χρόνια, παρακολουθώντας όμως το συγγραφέα του, τον μεγαλοφυή Ρενέ Γκοσινί, σε άλλες περιπέτειες. Τον ξαναβρήκα, στις αρχές της δεκαετίες του '80, μεγάλη πια, να μου γνέφει φιλικά από την ασφάλεια μιας αιώνιας παιδικότητας στις σελίδες των όμορφων βιβλίων που είχαν κυκλοφορήσει τότε οι εκδόσεις «Τεκμήριο»· τώρα, τον χαρίζω στα παιδιά μου στη νέα του έκδοση από τους «Σύγχρονους Ορίζοντες». Και τον ξαναδιαβάζω με συγκίνηση. Μου θυμίζει τα παιδιά που ήμασταν τότε, στα τέλη της δεκαετίας του '60. Που απορούσαμε με τον κόσμο των μεγάλων. Που αγαπούσαμε το σχολείο, γιατί μας έφερνε κοντά στους φίλους. Που αναρωτιόμασταν γι' αυτό το μεγάλο, το ακατανόητο μυστήριο που είναι, από πολύ νωρίς, το άλλο φύλο.

Ο μικρός Νικόλας του Γκοσινί, μικρόσωμος, με ανάστατα μαλλιά και έξυπνο βλέμμα (έτσι τον αποτύπωσε το πενάκι του εικονογράφου Ζαν Ζακ Σανπέ) ξετυλίγει τις περιπέτειές του σε μια σειρά πέντε βιβλίων: «διασκεδάζει», «έχει προβλήματα», «παίζει με την παρέα του» και, φυσικά, «πάει διακοπές». «Κάνουμε διακοπές σ' ένα ξενοδοχείο με μια υπέροχη θέα, απ' όπου μπορώ να δω τη θάλασσα», μας πληροφορεί ο Νικόλας, για να διευκρινίσει στη συνέχεια, με την αυτοσαρκαστική απομυθοποιητική διάθεση του πατέρα του, του μεγάλου Γκοσινί, «εάν βέβαια σταθώ όρθιος πάνω στο καπάκι της λεκάνης του λουτρού και πιαστώ από το περβάζι του μικρού παραθύρου κι έχω το νου μου να μη γλιστρήσω». Οσο για τους φίλους του, τον χοντρούλη Αλσέστ, τον επιθετικό Εντμ, τον Μεξάν, που απαιτεί σεβασμό γιατί είναι ο πιο ψηλός στην τάξη, τον Κλοτέρ, τον χειρότερο μαθητή, τον πλούσιο υπερόπτη Ζοφρουά, τον αντιπαθητικό Ανιάν, τον «χαϊδεμένο της δασκάλας», εκείνοι είναι οι αναντικατάστατες παρουσίες του μικρόκοσμού του, σταθερή αναφορά της καθημερινότητάς του και πηγή ατελείωτων προβλημάτων αλλά και διασκέδασης για τον ίδιο - και για τον αναγνώστη.

Δεν ξέρω γιατί ο μεταφραστής του βιβλίου, ο Ανδρέας Καρακίτσιος, θέλησε στο μικρό εισαγωγικό του σημείωμα να συνδέσει τους συμμαθητές του μικρού Νικόλα με τους ήρωες που θα εποικίσουν αργότερα τις σελίδες των κόμικς του μεγάλου Γκοσινί - από τον Αστερίξ ώς τον Λούκι Λουκ. Νομίζω πως όλοι τους είναι τόσο ξεχωριστοί, τόσο αυτόνομοι, ώστε δεν χρειάζονται την αίγλη των μεταγενέστερων δημιουργημάτων του Γκοσινί για να αγαπηθούν και να αρέσουν. Αλλωστε αυτό ήταν και το μεγάλο χάρισμα του Γκοσινί: η δημιουργία απόλυτα ολοκληρωμένων κόσμων και χαρακτήρων τόσο αυτόφωτων και τόσο λαμπερών, ώστε να διεκδικούν επάξια το χαρακτηρισμό «κλασικοί».



Κ.ΣΧ.

ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ - 29/06/2001